Dutch design

Dutch design staat bekend om haar innovatieve en grappige karakter. Ook duurzaamheid en hergebruik van materialen spelen vaak een belangrijke rol. In dit artikel geven we antwoord op de vraag wat Dutch design is en hoe het door de jaren is veranderd. We schrijven over de bekendste Nederlandse ontwerpers en hun bekendste ontwerpen.

Wat is Dutch design?

Dutch design is een term die begin jaren ‘90 grote bekendheid kreeg. Het was de show tijdens de Milaan design week van Droog design in 1993 die door velen als het startschot wordt gezien van deze nieuwe beweging. Het is niet zo dat er daarvoor niets in Nederland werd ontworpen, maar de opkomst van Droog en de mogelijkheden die dit gaf voor andere Nederlandse ontwerpers zorgde ervoor dat Dutch design een merk werd dat over de hele wereld bekend is.

Dutch design betekent uiteraard ‘Nederlands design’, maar inmiddels is het veel meer dan dat. Ieder design uit Nederland mag zichzelf Dutch design noemen. Het kenmerk van de Dutch design stroming is toch wel dat het ontwerp naast zijn oorspronkelijke doel (een stoel kan je op zitten en een kast berg je dingen in op), ook een concept of verhaal heeft.

Dutch design in de jaren ‘90

Dutch design kenmerkt zich vanaf het begin af aan door zijn humor en duurzaamheid. Ontwerpen als de Chest of drawers van Tejo Remy, 85 lamps van Rody Graumans, de sloophoutenkast van Piet Hein Eek en de Set up shades lamp van Marcel Wanders zijn tentoongesteld tijdens die eerste show van Droog in 1993. Ze hebben allen gemeen dat ze oude materialen hergebruiken. Ieder echter op een totaal andere manier. Daarnaast zijn de ontwerpen vaak grappig of ze zetten je aan het denken.

Hieronder van links naar rechts: Chest of drawers, 85 lamps en Set up shades. Allen te zien tijdens de eerste show van Droog design in Milaan in 1993 (uitvoering kan verschillen).

Innovatie wordt steeds belangrijker

Een ander kenmerk van Dutch design is innovativiteit. Waar de begin jaren ‘90 meestal traditionele technieken werden gebruikt om de meubels te ontwikkelen, wordt Dutch design in de loop van de tijd steeds meer gekenmerkt door het gebruik van vernieuwende technieken. Vaak werken de ontwerpers hiervoor samen met wetenschappers van bijvoorbeeld de TU Delft of Eindhoven of met een instituut als het Textielmuseum in Tilburg.

Een van de bekendste en vroege voorbeelden Dutch design dat is gemaakt met innovatieve technieken is de Knotted chair van Marcel Wanders. De stoel is gemaakt van geknoopt touw dat star wordt gemaakt door gebruik te maken van een epoxy hars.

Voorbeelden van ontwerpers die zichzelf onderscheiden door materiaalgebruik of bijzonder technieken zijn Christien Meindertsma, Demakersvan, Bertjan Pot en Joris Laarman.

Hieronder van links naar rechts: The Bone Chair van Joris Laarman, de Cinderella table van Demakersvan en de Heracleum lamp van Bertjan Pot.  Allen ontwerpen die -toen ze ontwikkeld werden- voorop liepen in gebruik van innovatieve technieken.

Dutch design als kunst

Sommige Nederlandse ontwerpers zien zichzelf naast ontwerper ook als kunstenaars (of in ieder geval worden ze door anderen ook als kunstenaar gezien). Ze maken vaak uniek werk dat door verzamelaars en musea wordt gekocht. Voorbeelden van ontwerpers die veel van dit soort werk maken zijn Aldo Bakker, Joep van Lieshout, Wieki Somers en Studio Job.

Hieronder drie ontwerpen die eerder als kunst dan als gebruiksvoorwerp worden gezien. Van links naar rechts: Een theepot van Wieki Somers (o.a. te zien in het Stedelijk museum Amsterdam). Een klok van Studio Job (te koop op kunstbeurs PAN Amsterdam) en de Empty chair van Maarten Baas.

Uiteraard is bovenstaand allemaal te kort door de bocht, want de meeste van deze ontwerpers maken zeer diverse producten. In het ene project zijn ze typeren als kunstenaar, terwijl het ander project vooral laat zien hoe goed ze zijn in product design en staat gebruiksvriendelijkheid voorop.

Succesvol Dutch design van dit moment

Momenteel maken vooral Studio Drift en Daan Roosegaarde wereldwijd furore. Beiden lopen echt voorop als het gaat om techniek. Dat is wel echt een trend die de laatste jaren heeft doorgezet. Er wordt nog genoeg Dutch design gemaakt dat voldoet aan de kenmerken die ook begin jaren ‘90 zo kenmerkend waren zoals eenvoud, duurzaamheid en een humoristische twist. Echter vallen de supersterren van dit moment vooral op doordat ze innovatie en design weten te combineren. De humor heeft wat mij betreft een beetje plaatsgemaakt voor schoonheid en verwondering.

Hieronder projecten van Daan Roosengaarde (links) en Studio Drift (rechts).

Voorbeelden van het concept achter Dutch design

We vertelden eerder dat bij Dutch design niet alleen het ontwerp van het meubel belangrijk is, maar ook het concept dat de ontwerper voor ogen heeft. Hier twee voorbeelden van zo’n concept:

In de kast van Piet Hein Eek prima je kleren ophangen. Het verhaal is echter dat hij van sloophout is gemaakt dat anders zou zijn weggegooid. Hiermee wil Piet Hein Eek een statement maken tegen de wegwerpmaatschappij. Hij laat hij zien dat je van oude materialen iets heel moois kan maken. De kasten van Piet Hein Eek zijn veel mooier dan de kasten die je over het algemeen bij de meubelboulevard vindt. De oude materialen zijn in hun tweede leven misschien nog wel mooier dan waar ze in eerste instantie voor zijn gebruikt.

Een ander voorbeeld van zo’n concept:
Op de Bone chair van Joris Laarman uit 2006 kan je heel goed op zitten. Het verhaal is echter dat hij is ontworpen is met behulp van speciale software uit de autoindustrie. Deze berekende precies hoe sterk het materiaal op verschillende plekken moest zijn. Het grappige is dat ondanks dat deze stoel helemaal door een computer is ontworpen, het eruit ziet alsof hij van een natuurlijk materiaal (namelijk botten) is gemaakt.

Het verhaal dat je een stoel door een computer laat ontwerpen is natuurlijk al geweldig. Dat het eindresultaat er heel natuurlijk uit komt te zien is helemaal bijzonder en ook humoristisch. Het is ontwerp is dus grappig, innovatief, bijzonder (zo’n stoel heb je nooit eerder gezien) en ook nog eens heel mooi.

Dutch design opleidingen

Veel succesvolle hedendaagse ontwerpers komen van de Design academy in Eindhoven. Dit wordt toch wel gezien als dé Dutch design opleiding van Nederland. Andere bekende instituten zijn het Rietveld college in Amsterdam, de Hogeschool voor de kunsten (HKU) in Utrecht en ArtEZ uit Arnhem.

Vooral de Design academy heeft erg veel beroemde Nederlandse ontwerpers afgeleverd. Enkele bekende alumni zijn onder andere Maarten Baas en Christien Meindertsma. Ieder jaar houdt de Design academy een afstudeershow tijdens de Dutch design week.

Voorbeelden van Dutch design

Hieronder tonen we nog een aantal fraaie ontwerpen van moderne Nederlandse ontwerpers. Verderop op deze site vind je nog veel meer informatie over de ontwerpen die hier getoond worden. Ook geven we meer informatie over de designers die in dit artikel besproken zijn.

 

 

Wil je meer voorbeelden van Dutch design zien? Deze website staat er helemaal vol mee, dus heel veel lees en kijkplezier!